Środki odrobaczające o szerokim spektrum działania: czy Twoi klienci znają

Chyba każdy lekarz weterynarii odebrał kiedyś telefon od spanikowanego właściciela zwierzęcia, który znalazł pasożyty w kale psa. Jednak strach i zniesmaczenie właścicieli zwierząt domowych to tylko jedna kwestia. Przeprowadzone ostatnio badania wykazały, że wielu naszych klientów przestrzega zasad ochrony zwierząt przed pasożytami w jeszcze mniejszym stopniu, niż mogliśmy wcześniej sądzić.

Wraz z rosnącą częstością występowania pasożytów i chorób przenoszonych przez wektory ważniejsze niż kiedykolwiek staje się zachęcanie do przestrzegania zaleceń dotyczących odrobaczania zwierząt przez cały rok.

Jako lekarz weterynarii jesteś istotnym elementem systemu zdrowia publicznego i odgrywasz ważną rolę w skutecznym informowaniu klientów o ryzyku nieodpowiedniej ochrony przed pasożytami. Wyjaśniając wagę całorocznej ochrony przed pasożytami o szerokim spektrum działania i pomagając właścicielom w wyborze odpowiednich produktów dla ich zwierząt, możesz pomóc chronić zwierzęta przed szkodliwymi pasożytami. Niektóre z nich mogą być niebezpieczne także dla ludzi.

Na czym polega ochrona przed pasożytami o szerokim spektrum działania?

Organizacje Companion Animal Parasite Council (CAPC), American Animal Hospital Association (AAHA) i American Veterinary Medical Association (AVMA) zalecają, aby wszystkie zwierzęta otrzymywały środki odrobaczające o szerokim spektrum działania. Oznacza to, że każde zwierzę powinno być chronione przed nicieniami sercowymi, pasożytami jelitowymi, kleszczami i pchłami przez cały rok, niezależnie od położenia geograficznego czy stylu życia. Ta wyjątkowo jednogłośna opinia podkreśla znaczenie leczenia i kontrolowania pasożytów w populacji zwierząt domowych.

Jednak pomimo zaleceń weterynaryjnych dotyczących całorocznej ochrony wielu właścicieli zwierząt domowych nadal nie rozumie, na czym polega ochrona przed pasożytami o szerokim spektrum działania. Klienci często są zdezorientowani co do rodzaju ochrony zapewnianej przez produkty, z których korzystają. Dla przykładu mogą podawać swojemu psu doustny produkt do zwalczania kleszczy oraz pcheł i sądzić, że chroni on również przed pasożytami wewnętrznymi – nieumyślnie pozostawiając luki w ochronie swojego zwierzaka w kwestii, jaką jest odrobaczanie psa. Podkreślenie tych luk i omawianie częstości występowania pasożytów nieobjętych aktualnym planem leczenia stosowanym przez klienta – w tym liczby niedawnych pozytywnych przypadków w Twoim gabinecie, jeśli takie dane są dostępne – może być kluczem do motywowania do lepszego przestrzegania zaleceń dotyczących opieki nad zwierzęciem.

Zmiany w częstości występowania pasożytów narażają zwierzęta na ryzyko

Chociaż poprzednie zalecenia różniły się w zależności od regionu, ważne jest, aby pamiętać, że wiele pasożytów występuje obecnie na całym świecie. Na przykład robaczyca serca nie ogranicza się już wyłącznie do krajów południowej Europy i południa Stanów Zjednoczonych.

Badanie przeprowadzone niedawno w USA w Kolorado – stanie, w którym robaczyca serca była wcześniej uważana za rzadkość – wskazuje, że częstość występowania robaczycy serca w tym stanie wzrosła aż o 67,5% w ciągu zaledwie czterech lat, od 2013 do 2017 roku (1). Tymczasem, jak wynika z badania (2), zarażenia tym pasożytem u psów również wzrosły w całych Stanach Zjednoczonych o 21,7 procent od 2013 do 2016 roku. Z tych danych jasno wynika, że całoroczna profilaktyka jest niezbędna – nawet na obszarach, gdzie częstość występowania robaczycy serca była historycznie uznawana za niską.

Chociaż badanie w Kolorado sugerowało, że za tę zmianę odpowiadało przemieszczanie się zwierząt adoptowanych ze schronisk, lekarze weterynarii muszą pamiętać, że coraz bardziej powszechne staje się też podróżowanie ze zwierzętami domowymi. Artykuł z 2019 r. opisuje, w jaki sposób globalny ruch psów — zarówno ratowniczych, jak i domowych — wpłynął na rozprzestrzenianie się chorób pasożytniczych, takich jak bąblowica, robaczyca serca i choroby odkleszczowe, w nowych regionach geograficznych na całym świecie (3).

Teraz bardziej niż kiedykolwiek nasi czworonożni pacjenci są narażeni na nowe choroby poza swoimi rodzinnymi regionami. Wybierając schematy ochrony przed pasożytami dla naszych pacjentów, nie możemy dłużej polegać wyłącznie na lokalnych danych dotyczących występowania pasożytów. Zapewnienie wszystkim pacjentom całorocznej ochrony o szerokim spektrum działania może pomóc w ograniczeniu rozprzestrzeniania się chorób zarówno do, jak i z Twojej okolicy.

Pasożyty odzwierzęce

Wielu właścicieli zwierząt domowych jest nieświadomych ryzyka związanego z pasożytami odzwierzęcymi, a szczególne zagrożenie stanowią gospodarstwa domowe z małymi dziećmi lub osobami starszymi. Organizacja CDC szacuje, że 5 procent populacji USA zostało zarażonych toksokarozą (4) i wymieniła tę chorobę jako jedną z pięciu nieprawidłowo kontrolowanych chorób pasożytniczych w kraju.

Badanie opublikowane w 2016 r. wykazało, że w przypadku kotów dwa do trzech razy częściej stwierdzono wydalanie jaj glist z odchodami w porównaniu z psami. Fakt ten może stanowić ważny czynnik w przenoszeniu choroby na ludzi (5). Autorzy zauważają, że koty są nie tylko bardziej narażone na zarażenia pasożytami, ale także rzadziej poddawane są rutynowym badaniom kału, leczeniu odrobaczającemu i ogólnej profilaktyce. Wnioski te podkreślają znaczenie edukacji klientów w zakresie profilaktyki i opieki nad wszystkimi zwierzętami domowymi – nie tylko tymi, które regularnie są przyprowadzane do gabinetu weterynaryjnego.

Pomimo ryzyka związanego ze słabą ochroną przed pasożytami lekarze weterynarii mogą nie znajdować czasu na odpowiednie omawianie ochrony przeciwpasożytniczej z właścicielami zwierząt. Retrospektywne badanie przeprowadzone w klinice weterynaryjnej Uniwersytetu Pensylwanii w USA wykazało, że tylko od 13 do 23 procent właścicieli zwierząt domowych zostało zapytanych o stosowanie środków odrobaczających w ramach historii medycznej ich zwierzęcia (6). Właściciele zwierząt o podwyższonym ryzyku, takich jak te, u których pasożyty już występowały, nie byli pytani cześciej o stosowanie leków odrobaczających niż właściciele zdrowych zwierząt domowych żyjących w warunkach mniejszego ryzyka zarażenia.

Lekarze weterynarii mają możliwość wywierania rzeczywistego wpływu na właścicieli zwierząt, skuteczniej informując o potrzebie całorocznej ochrony przed pasożytami. Zapewniając całemu zespołowi weterynaryjnemu komfort omawiania kontroli pasożytów z właścicielami zwierząt domowych i korzystając z okazji do przeglądu programu profilaktyki klienta, kliniki weterynaryjne mogą radykalnie poprawić sytuację w tej materii.

Komunikacja z klientami

Większość lekarzy weterynarii jest już świadoma zagrożeń związanych z brakiem przestrzegania zaleceń w zakresie ochrony przed pasożytami. Wyzwaniem staje się omawianie tych zaleceń w sposób, który zmotywuje klienta do podjęcia odpowiedniego działania.

Co ciekawe, badanie opublikowane w 2017 roku w czasopiśmie Parasites & Vectors wykazało, że chociaż większość badanych lekarzy weterynarii zalecała całoroczną ochronę przed pasożytami, to tylko 62 procent klientów pamiętało o tym zaleceniu w chwili wypełniania ankiety po wizycie (7). Autorzy badania stwierdzili, że sformułowanie jasnego i wyraźnego zalecenia dotyczącego kontroli pasożytów, wyjaśnienie znaczenia zalecenia oraz przedstawienie pisemnego podsumowania zaleceń wydanych podczas wizyty może pomóc w zapamiętywaniu zaleceń przez właściciela zwierzęcia i późniejszym podejmowaniu właściwych działań.

W wielu regionach klienci mają też wrażenie, że ochrona przed pasożytami jest niezbędna tylko w miesiącach letnich. Chociaż mogło tak być w przeszłości, materiał dowodowy i dane wykazujące obecny wzrost ryzyka pasożytniczego sprawiają, że słuszne jest zalecanie ochrony przez cały rok.

Stanowi to doskonałą okazję do omówienia z klientami sezonowości występowania pasożytów, ponieważ przeprowadzone niedawno badanie wykazało, że częstość występowania włosogłówki i glist jest w rzeczywistości najwyższa zimą (8). Jaja włosogłówki są szczególnie odporne i mogą utrzymywać się w środowisku przez długi czas, zanim potencjalnie zarażą psa. Włosogłówka jest szczególnie rozpowszechniona u dorosłych psów, a dorosłe zwierzęta są bardziej narażone na nawracające zarażenia(9). Podobnie kleszcze mogą być aktywne zawsze, gdy temperatura jest dodatnia. Ponieważ częstość występowania tych pasożytów wciąż się zmienia, zwierzęta pozostawione bez ochrony w miesiącach zimowych są jeszcze bardziej zagrożone.

Należy również uświadomić klientom, że z powodu wahań pogody podczas łagodniejszych zim często dochodzi do ponownego pojawiania się wcześniej sezonowych pasożytów, takich jak kleszcze i komary, co naraża zwierzęta na choroby przenoszone przez wektory, takie jak babeszjoza, borelioza i robaczyca serca. Comiesięczne stosowanie leków przeciw ectopasożytom także w miesiącach zimowych zapewni zwierzętom ochronę przed kleszczami i pchłami, nawet gdy temperatura nieoczekiwanie wzrośnie.

Oprócz pomagania klientom w zrozumieniu znaczenia stosowania środków chroniących przed pasożytami o szerokim spektrum działania z punktu widzenia zdrowia zwierzęcia lekarze weterynarii mogą też być w stanie poprawić stopień przestrzegania zaleceń, pokazując klientom, jak łatwo jest chronić ich zwierzęta.

Kliniki weterynaryjne mogą też zwiększyć swoje przychody i poprawić stopień przestrzegania zaleceń, wysyłając klientom regularne przypomnienia, aby na bieżąco podawać zwierzętom leki odrobaczające i poddawać je rutynowym badaniom.

Podsumowanie

Całoroczne schematy stosowania środków odrobaczających o szerokim spektrum działania są istotnym aspektem dobrej profilaktycznej opieki weterynaryjnej dla wszystkich zwierząt domowych, niezależnie od ich wieku, lokalizacji czy stylu życia. Klienci powinni być informowani o ryzyku wynikającym z pomijania comiesięcznej ochrony przed pasożytami, w tym o tym, jak może to wpływać na ich zwierzęta domowe i ich rodziny.

Interakcje pomiędzy ludźmi i zwierzętami domowymi zmieniają się w ostatnich latach, a psy towarzyszą swoim właścicielom wszędzie – od parków i sklepów po restauracje i hotele. Ponieważ coraz więcej osób podróżuje ze swoimi zwierzętami, ułatwia to przenoszenie pasożytów. Wśród nich niektóre są niebezpieczne także dla ludzi. W pewnych regionach odnotowuje się wzrost częstości występowania pasożytów, gdy psy są przewożone z miejsca na miejsce, czasami po całym świecie. Ponieważ ryzyko pasożytnicze wciąż się zmienia, jako lekarze weterynarii musimy ponownie ocenić i podkreślić potrzebę zapewnienia zwierzętom spójnej ochrony o szerokim spektrum działania.